„Poznajemy najpiękniejsze baśnie świata”

na lata szkolne 2014/2015

oraz 2015/2016

Szkoła Podstawowa w Strzelewie

 

Opracowały:

Katarzyna Szafran

Małgorzata Burzyńska

I. Wstęp        

Zadaniem nauczycieli jest przygotowanie dzieci do życia we współczesnym świecie . Proces wychowania i nauczania powinien rozwijać ich samodzielność, kreatywną postawę, umiejętność samokształcenia i doskonalenia. Nauczanie sprzyjające rozwojowi to takie, które wyprzedza rozwój. Aktywność dzieci powinna być ukierunkowana na te obszary, które dopiero zaczynają się rozwijać i wymagają wsparcia z zewnątrz. Nauczyciel powinien być organizatorem, przewodnikiem i doradcą w prowadzeniu dziecka do osiągnięcia sukcesu. Aby osiągnąć sukces wskazane jest stosowanie aktywizujących metod pracy. Jedną z nich jest metoda projektów. W edukacji przez projekt rozumie się metodę nauczania, w której dzieci realizują określone duże i czasochłonne przedsięwzięcie w oparciu o przyjęte wcześniej założenia. Wiedza zdobyta w wyniku własnej aktywności jest zdecydowanie bardziej znacząca i trwała. Staje się ona nie celem samym w sobie, lecz środkiem pomocniczym w kształtowaniu umiejętności. Nawet najbardziej nieśmiałe dzieci, najmniej aktywne, pracując metodą projektów chętnie odgrywają swoje role, wykonują przydzielone zadania. Każdy uczestnik może wykonać to, co lubi, w czym jest dobry, wnosić tyle do pracy zespołowej na ile go stać. Uczestnicy mogą obserwować nie tylko , w jaki sposób udało się osiągnąć sukces, ale także, jakie były przyczyny porażek.

II. Wybór tematu

Książka odgrywa ogromną rolę w wychowaniu społecznym. Kształtuje umiejętności potrzebne do współżycia w grupie społecznej, pomaga w przygotowaniu dziecka do życia oraz pracy. Odgrywa również ważną rolę w rozwoju umysłowym dziecka:

- pobudza jego fantazję;

- rozwija wyobraźnię;

- wzbogaca słownictwo;

- uczy logicznego myślenia;

- pogłębia i poszerza wiadomości.

            Dziecko obcując z utworami literackimi, kształtuje swój smak estetyczny, wzbogaca wewnętrzne przeżycia, przygotowuje się do oceniania bohaterów literackich, wyciąga wnioski, przyczynia się do budowania systemu wartości.

            Wśród różnych utworów literackich baśnie zajmują szczególną pozycję i to z wielu względów. Przede wszystkim z uwagi na fenomen ich powszechności, wielowiekową transformację, jakiej uległy na przestrzeni wieków oraz na charakterystyczne cechy: wizja lepszego świata, zwycięstwo dobra nad złem, karanie złego zachowania a nagradzanie dobrego, magia, tajemniczość, symbolika.

            Mały czytelnik chętnie utożsamia się z bohaterem literackim, przeżywa jego przygody, uczestniczy w zmaganiach, pokonuje trudności. Dziecko poprzez baśń poznaje normy społeczne i je przyswaja. Baśń pochwala pracowitość, poświęcenie i pomysłowość. Baśń bawi, uczy i wychowuje. W baśniach dobro zawsze zwycięża.

            Podsumowując, można powiedzieć, że baśń spełnia wiele zadań w rozwoju emocjonalnym i społecznym dziecka: socjalizuje, sprzyja rozwojowi empatii, umiejętności samokontroli, uczy odraczania gratyfikacji, pomaga w rozpoznawaniu i nazywaniu emocji oraz stymuluje ich rozwój.

            We współczesnym świecie samodzielne czytelnictwo jest wypierane przez telewizję, kino, Internet, audiobooki. Szkoła musi zatem podnosić swoje wysiłki aby środki masowego przekazu nie wytrąciły uczniom książki z ręki. Musi tak działać, aby kultura obcowania z książką przetrwała.

            By zachęcić dzieci do czytania, należy pokazać im bogactwo gatunków literackich, różnorodność treści, a także indywidualność autorów.

III. Cele główne programu:

- kształtowanie zainteresowania literaturą dziecięcą;

- stwarzanie sytuacji sprzyjających aktywizowaniu myślenia i doskonalenia sprawności umysłowych;

- wspomaganie wszechstronnego rozwoju osobowości dziecka;

- pogłębianie wiedzy na temat baśni i autorów baśni.

IV. Cele szczegółowe programu:

Cele w sferze zachowań społecznych:

- respektowanie norm i zasad;

- rozwijanie postawy koleżeństwa i życzliwości;

- budowanie zaufania w grupie;

- integracja w zabawach wymagających współdziałania;

- odnajdywanie wartości moralnych;

- ukazanie roli przyjaźni i potrzeby wzajemnej pomocy;

- kształtowanie umiejętności oceny zachowań bohaterów;

- kształtowanie pożądanych postaw społecznych;

- kształtowanie umiejętności porozumiewania się.

Cele w sferze emocjonalnej:

- zwiększenie poczucia własnej wartości;

- rozumienie i akceptowanie uczuć własnych i innych ludzi;

- nazywanie stanów emocjonalnych;

- poznanie sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami;

- kontrolowanie swoich zachowań;

- wzmacnianie poczucia odpowiedzialności za wspólną pracę;

- wzmacnianie i aktywizowanie uczniów słabszych i nieśmiałych;

- dostarczanie pozytywnych przeżyć emocjonalnych i estetycznych.

Cele w sferze poznawczej:

- rozbudzanie zainteresowań czytelniczych;

- poznanie baśni i bajek;

- wzbogacanie czynnego słownika dzieci;

- poszerzanie wiedzy o świecie zwierząt i ludzi;

- rozwijanie twórczego myślenia;

- kształtowanie umiejętności słuchania ze zrozumieniem;

- stymulowanie rozwoju pamięci słuchowej i wzrokowej;

- kształtowanie poprawnych wypowiedzi i umiejętności wyrażania uczuć.

Cele w sferze działalności artystycznej:

- usprawnianie funkcji manualnych;

- rozwijanie fantazji, kreatywności u dziecka;

- nabywanie umiejętności posługiwania się różnymi środkami plastycznymi;

- wyzwalanie spontanicznej aktywności twórczej dziecka;

- wyrażanie przeżyć w działalności plastycznej;

- stworzenie możliwości prezentowania swojej twórczości.

V. Opis osiągnięć uczniów:

W wyniku wdrożenia programu uczeń powinien:

- znać bohaterów baśni i bajek;

- rozumieć i akceptować własne uczucia i uczucia innych ludzi;

- poznać reguły życia w grupie, rodzinie, otoczeniu społecznym;

- w prawidłowy sposób wyrażać uczucia i myśli, nazywać różne stany emocjonalne;

- być wrażliwym na uczucia innych i gotowym do pomocy;

- posiadać zdolność koncentracji uwagi;

- we właściwy sposób wyrażać własne wybory, szanować zdanie innych;

- poprawnie i skutecznie porozumiewać się werbalnie i niewerbalnie;

- umieć rozróżnić dobrych bohaterów od złych;

- akceptować siebie, mając świadomość swoich mocnych stron;

- swobodnie wypowiadać się na różne tematy;

- posiadać bogaty zasób słownictwa;

- udoskonalić umiejętność formułowania pytań i odpowiedzi;

- umieć skutecznie pokonywać trudności w różnych sytuacjach życiowych;

- poznać i rozwijać własne możliwości twórcze, pomysłowość, kreatywność, wyobraźnię;

- umieć kontrolować swoje zachowania;

- prawidłowo odczytywać rekwizyty – symbole baśni;

- słuchać ze zrozumieniem;

- ekspresyjnie wyrażać swoje myśli i uczucia w formie plastycznej;

- nauczyć się czerpać satysfakcję ze wspólnej pracy;

- potrafić posługiwać się różnymi środkami plastycznymi.

VI. Metody i formy pracy

Realizacja programu „Poznajemy najpiękniejsze baśnie świata” polega na stosowaniu różnorodnych metod pracy.

Metody podające:

- opowiadanie,

- opis,

- pogadanka,

- praca z książką.

Metody wspierania aktywności uczniów:

- problemowa,

- twórcza.

Metody problemowe:

- dyskusja,

- burza mózgów,

- wykład.

Metody eksponujące:

- drama;

- metody ekspresyjne,

- eksponowanie prac dzieci;

- wystawa.

Formy pracy:

- praca indywidualna,

- praca grupowa,

- praca zbiorowa.

VII. Środki dydaktyczne

            Program nie wymaga dużych nakładów finansowych. Najważniejsza jest pomysłowość oraz zaangażowanie uczniów, nauczycieli i rodziców. Do prawidłowej realizacji programu przydatne będą następujące środki dydaktyczne:

- baśnie i bajki;

- różnorodne rekwizyty;

- pacynki, marionetki, kukiełki;

- stroje do przebrania się;

- rysunki, ilustracje;

- różnorodne materiały i narzędzia do działalności plastycznej;

- magnetofon.

VIII. Szczegółowy plan działań na lata szkolne 2014/2015 oraz 2015/2016

DATA	DZIAŁANIA	ODPOWIEDZIALNY	UCZESTNICY
kwiecień 2015r.	„Cała szkoła czyta dzieciom” czytanie baśni przez wybranych nauczycieli	dyrektor szkoły pedagog bibliotekarz	klasy 0 - III
maj 2015r.	Wycieczka do Miejskiej Biblioteki Publicznej w Nowogardzie	K. Szafran, M. Burzyńska, J. Gibka, K. Nogala	klasy 0 – I, II – III
czerwiec 2015r.	Konkurs na najpiękniejszą pacynkę/ kukiełkę	J. Barczak	klasy IV - VI
wrzesień 2015r.	„Starsi uczniowie czytają baśnie młodszym kolegom”	wychowawcy klas IV - VI	klasy 0 - III
październik 2015r.	Międzyszkolny konkurs plastyczny „Moja ulubiona baśń”	K. Szafran, M. Burzyńska	klasy 0 - III
listopad 2015r.	Wycieczka do Miejskiej Biblioteki Publicznej w Nowogardzie	wychowawcy klas IV - VI	klasy IV - VI
grudzień 2015r.	Przedstawienie „Nauczyciele dzieciom”	wszyscy nauczyciele	klasy 0 - VI
styczeń 2016r.	„Rodzice – dzieciom” czytanie baśni przez wybranych rodziców	wychowawcy klas	klasy 0 - VI
luty 2016r.	Konkurs wiedzy „Czy znasz baśnie Andersena?”	M. Burzyńska, K. Szafran, J. Barczak	klasy II, III, IV
marzec 2016r.	Spotkanie z panią z Miejskiej Biblioteki Publicznej	K. Nogala	klasy 0 - VI
kwiecień 2016r.	Teatrzyk kukiełkowy „Najpiękniejsza baśń”	nauczyciel  plastyki, nauczyciel j. polskiego	klasy 0 - VI
maj 2016r.	Lekcje biblioteczne na temat baśni i autorów, wystawa.	bibliotekarz	klasy 0 – VI
czerwiec 2016r.	Ewaluacja	wychowawcy klas	klasy 0 – VI

 

IX. Wnioski z programu

Baśnie i bajki stanowią także bogate źródło do inspiracji plastycznej. Dzieci z radością rysują i malują swoich ulubionych bohaterów. Tworząc dzieła plastyczne, wypowiadają po swojemu własne myśli, przeżycia i odczucia, odsłaniają swoje cechy osobowości. Ekspresja plastyczna umożliwia dziecku wyrażanie przeżyć, których nie było w stanie wyrazić słowami. Dzięki baśniom dziecko zaspokaja swoje własne potrzeby psychiczne – poczucie, że jest akceptowane, bezpieczne i kochane. Baśnie dają mu wsparcie, poczucie siły i nadzieję. Dzięki czytaniu takiej literatury dziecko staje się lepsze, bogatsze wewnętrznie i pragnie, aby na całym świecie panowało dobro i sprawiedliwość. Wyobraźnia, fantazja, spostrzegawczość, pamięć, myślenie, mowa a przede wszystkim uczucia – oto jak rozległe jest oddziaływanie baśni. Ponieważ są bardzo lubiane przez dzieci, staja się ważnym ośrodkiem wychowawczym współczesnego człowieka. Dlatego już od najmłodszych lat powinniśmy wprowadzać dzieci w świat baśni. Jest to niezastąpione pożywienie dla dziecięcego serca „Czym chleb dla ciała, tym baśń dla duszy”.

Realizacja programu ma na celu zaangażowanie rodziców – rodzice zadeklarowali chęć włączenia się w realizację zaplanowanych działań.

X. Ewaluacja programu

W ramach ewaluacji zostaną sprawdzone działania realizowane w projekcie oraz ich rezultaty.

1. W procesie ewaluacji Programu „Poznajemy najpiękniejsze baśnie świata” udział biorą uczniowie i nauczyciele.
2. Monitoring i ewaluację Programu „Poznajemy najpiękniejsze baśnie świata” przeprowadzają nauczyciele.

   Bibliografia:

   1. Bettelheim B., Cudownie i pożytecznie. O znaczeniach i wartościach baśni; Warszawa 1985

   2. Brett D., Bajki, które leczą;  Gdańsk 2007
   3. Dudzińska J., Rozwijanie mowy i myślenia dziecka; Warszawa 1977
   4. Gołębniak B., Uczenie się metodą projektów; Warszawa 2002

   5. Molicka M., Bajki terapeutyczne dla dzieci; Poznań 1999

   6. Molicka M., Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii; Poznań 2002
   7. Pankowska K., Drama - zabawa i myślenie; Warszawa 1990
   8. Potocka B., Nowak L.,  Projekt edukacyjny; Kielce 2002
   9. Szymański M. S., O metodzie projektów; Warszawa 2000
   10. Świeca M.,  Drama w edukacji; Kielce 1996